बाइबलमा एउटा व्यक्तिको नाउँ तिनको स्वभावको वर्णन हो । त्यसरी नै धर्मशास्त्रमा परमेश्वरका विभिन्न नाउँहरू उहाँको स्वभावका विभिन्न वर्णनहरू हुन त्यसकारण वृस्तीत अर्थमा परमेश्वरको नाउँ हामीलाई परमेश्वरबारे भन्ने सबै कुराहरू सरह हुन्छ । प्रभुको प्रार्थनाको एउटा भागको रूपमा हामीले “तपाईको नाउँ पवित्र होस् (मत्ति ६:९) ।” भनि प्रार्थना गर्दा, हामीले यो प्रार्थना गरिरहेका हुन्छौँ कि मानिसहरूले यस्तो तरिकाले परमेश्वरको कुरा गरून जो उहाँलाई सम्मान गर्ने किसिमको होस् । अनि जसले उहाँको स्वभावलाई प्रतिबिम्बित गरोस् । परमेश्वरको नाउँलाई कामहरूको साथै शब्दहरूद्धारा पनि आदर गर्न सकिन्छ किनभने हाम्रो कार्यहरूले सृष्टिकर्ताको गुणलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ जसको हामी सेवा गर्छौँ (मत्ति ५:१६) । त्यसकारण परमेश्वरको नाउँलाई आदर गर्नु परमेश्वरलाई आदर गर्नु हो । “परमप्रभु आफ्नो परमेश्वरको नाउँ व्यर्थैमा नलिनु” प्रस्थान २०:७ भन्ने आज्ञा उहाँको बारेमा मुर्खता पूर्ण वा भ्रामक ढङ्गमा बताउने शब्दहरूद्धारा वा उहाँको साँचो स्वभाव प्रतिबिम्बित नगर्ने कार्यहरूद्धारा हामीले उहाँको प्रतिष्ठालाई अनादर नगरौँ भन्ने आज्ञा हो ।
बाइबल लेखिएको समय र त्यहाँको संस्कृतिमा नामको विषेश महत्व हुन्थ्यो । यसैले परमेश्वरले पनि आफुलाई मानिसहरूमा चिनाउँनु हुँदा पक्कै पनि ठुलो महत्व भएको नाम नै छान्नु भएको हामी पाउँछौँ । इस्राएलीहरूलाई उहाँको नामको अर्थबाट उहाँको चरित्र र उहाँलाई चिन्न सजिलो भएको थियो । यसैले भजनसंग्रह १४८:१३ ले भन्दछ, “यिनीहरू सबैले परमप्रभुको प्रशंसा गरून्, किनकि उहाँको नाउँ मात्र महान् छ, उहाँको महिमा पृथ्वी र आकाशभन्दा पनि उच्च छ ।”
१.एलोहिम
एलोहिम पुरानो करारमा प्राय प्रयोग भएको नाम हो । एलोहिम शब्द बहुवचन शब्द हो । त्यसैले धेरै शताब्दी देखी नै यसलाई त्रिएक परमेश्वरको रूपमा विश्वास गरिन्छ तर यहुदिहरूले भने त्रिएकलाई स्वीर्कादैनन् । साथै केहि ईश्वर शास्त्रीहरूले पनि यसलाई उहाँको गौरव÷महिमा को बहुवचन हो न कि संख्यात्मक बहुवचन हो भनि भन्दछन् । एलोहिमको अर्थ सृष्टिकर्ता परमेश्वर हो ।
उत्पत्ति १:१ “आदिमा परमेश्वरले (एलोहिम) आकाश र पृथ्वी सृष्टि गर्नुभयो ।
त्यसपछि एउटै नाउँ एलोहिम पुरानो करारमा करिब दुई हजार पाँचसय पल्ट आउँछ । यस्तै एउटा वेव साइट अनुसार एलोहिम भन्ने शब्द पुरानो करारमा २५७० पटक उल्लेख गरिएको छ । यस बिषयमा डेरेक विल्यम्स लेख्छन्, “एलोहिम एल्को बहुवचन शब्द हो, तर एक वचनकै रूपमा विवेचना गर्न सकिन्छ । केवल ‘परमेश्वर’ भनेर अनुवाद गरिएको छ र सृष्टि गरिएका अस्तित्वह?को तुलनामा ईश्वर वा उहाँका सम्बन्धमा सबै विचारहरू व्यक्त गर्दछ ।” एलोहिम हिब्रू शब्द हो जसले सृष्टिकर्ता परमेश्वरको रूपमा चिनाउँदछ । हिब्रू शब्द एलोहिम बहुबचन भएतापनि यो एक वचन क्रियापदहरूसँग प्रयोग गरिएको छ । डब्लु एफ अबल्राईट तथा आर जे विलियम्स जस्ता लेखकहरूले एलोहिमलाई परमेश्वरको बहुवैभव र बहु आदर र विभिन्न स्वरूपहरूको समग्रतालाई जनाउँछ भनेर भनेका छन् (वल्फ, पेन्टाट्युक,२६) ।
२. यह्वे,यहवे
याह्वे इस्राएलको परमेश्वरको विशिष्ट नाम हो । यसको वास्तविक उच्चारण हराइ सक्यो । किनभने यहुदिहरूले यो नामलाई धेरै पवित्र छ भनि उच्चारण गरेनन् । यसको अर्को उच्चारण यहोवा हो । खासमा यह्वे मात्र परमेश्वरको पक्का नाम हो । जसद्धारा पुर्वजहरूले विशेष रूपले उहाँलाई चिने । कतिपय विद्धानहरूले यहवेको अर्थ प्रस्थान ३:१४ मा भएको ‘म हुँ जो म हुँ’ संग मिल्दो छ भनि भन्छन् । किनकी ‘म हुँ’ चाहिँ हिब्रु यह्वे संग मिल्दो जुल्दो छ । याह्वेलाई ग्रीकमा कुरीओस भने भनिन्छ । नेपालीमा परमप्रभु भनेर लेखेको पाउँछौँ ।
पारम्परिक रूपमा यो नाउँ अंग्रेजीमा “Jehovah” शब्दबाट प्रतिनिधित्व भएको छ । तथापि अङ्गे्रजीमा यस नाउँको निम्ति प्रयोग भएको शब्द “Jehovah” मात्र होइन । यरूशलेम बाइबलमा “Yahweh” लेखिएको छ । यसले सायद हिब्रू मौलिक उच्चारणको नजिक पु¥याउँछ । अर्का संस्करण बर्कले बाइबललमा यो नाउँ “æThe EternalÆ” भनेर अनुवाद गरिएको छ । अर्को शब्दमा यो गुणबाचक शब्दमा अनुवाद भएको छ । हामी देख्छौँ, यस नाउँको सरोफेरोमा एउटा निश्चित रहस्य रहेको छ ।
æThe EternalÆ
यसको मौलिक हिब्रू ?पमा यस नाउँभित्र चारओटा व्यञ्जनहरू अर्थात y-h-w-h छन् । यसमा स्वरवर्णमध्ये एउटै अक्षर छैन । सामान्यतया हिब्रू भाषामा व्यञ्जनहरू मात्र लेखिन्छन् भनी हामीले बुझ्नु जरूरी छ । …परमेश्वरको यस पवित्र असाधारण नाउँमा चारवटा व्यञ्जन अक्षरहरू उच्चारण गरेका छैनन् । इस्राएलको दोस्रो मन्दिरको समयदेखि यहुदीहरूले यस नाउँको उच्चारण गरेका छैनन् । तिनिहरूबाट उच्चारण हुनको लागि यो नाउँ ज्यादै पवित्र ठानिएको थियो । यसैकारण यो नाउँ हिब्रू धर्मशास्त्रमा जहाँ जहाँ आउँछ, तिनीहरूले त्यसको सट्टा अर्कै नाउँ थपे । तिनीहरूले त्यसको सट्टामा “Adonai” राखे,जसको अर्थ “मेरो प्रभु” हुन्छ । “Adon” अर्थ प्रभु हुन्छ । चाखलाग्दो तथ्य के छ भने एलोहिम जस्तै अदोनाइ शब्द ?पमा बहुबचन छ एक बचन रूप “adoni” हो ।
३. एडोनाई
एडोनाइको हिब्रु अर्थ मेरो प्रभु मेरो मालिक मेरो प्रभु मेरो मालिक, प्रस्थान २३:१७, ३४:२३, यहोशु ३:१३ ।
एडोनाइ शब्दले यो बुझाउँछ कि परमेश्वरका जनहरू पूर्ण रूपमा उहाँमा आश्रीत छन् र उहाँलाई स्वीकार गर्छन । एडोनाइ शब्दलाई बाइबलमा कहिल्यै कहिँ मानिसहरूको सम्बन्धलाई देखाउनु पनि प्रयोग गरिएको छ । जस्तै उत्पत्ति २४:१२ मा अब्राहमको नोकरले अब्राहमलाई आफ्नो एडोनाइ वा मालिक भनेर भनेका छन् । “Adonai बहुबचन शब्द हो र यसको एक बचन Adon हुन्छ । जसको अर्थ ‘मालिक’ वा प्रभु भन्ने हुन्छ । पुरानो करारमा बहुबचको रूपमा ३०० पटक प्रभु भन्ने शब्दमा प्रयोग गरिएको छ भने २१५ पटक एकवचनमा मानिसको लागि प्रयोग गरिएको छ । बाइबलमा सबै भन्दा पहिलो पटक प्रयोग भने उत्पत्ति १५:२ मा गरिएको हो ।”
४. एल
एल एक वचन शब्द हो । कसै कसैले यो विचार गर्छन् कि एलोहिम Elohim र एल EL शब्द एकै शब्दावाली हुन । जहाँ एल एक वचन हो भने एलोहिम वहुवचन हो । एल शब्दको अर्थ शक्तिशाली हुनु भन्ने बुझिन्छ । जसको अर्थ सर्वशक्तिमान हुन आउँछ । “एल भन्ने शब्द पुरानो करारमा करिब २५० प्रयोग भएको छ ।”
५. एलशदाइ
सर्वशक्तिमान परमेश्वर (उत्पत्ति १७:१) यस नाम पुरानो करारमा ७ पटक प्रयोग भएको छ । सबै भन्दा पहिला प्रयोग भएको पद उत्पत्ति १७:१ हो । Saddai को अर्थ सर्वशक्तिमान हुन्छ ।
६.एल–एलयोन
सर्वोच्चको परमेश्वर उत्पत्ति १४:१८,भजनसग्रह ९:२ । एल–एलयोन परमेश्वरको भन्ने शब्द पुरानो करारमा २८ पटक उल्लेख गरिएको छ । यो नाम भजनसंग्रहमा १९ पटक प्रयोग भएको छ । यस नाम सबै भन्दा पहिलो पटक प्रयोग उत्पत्ति १४:१८ मा गरिएको हो ।
७. एलओलाम : अनन्तका परमेश्वर (उत्पत्ति २१:३३, यशैया ४०:२८)
८.एलरोई : देख्नुहुने परमेश्वर (उत्पत्ति १६:१३) ।
९. एलबेरिथ: करारका परमेश्वर (न्यायकर्ता ९:४६)
१०. एलोहिम शाबोथ : सेनाहरूका परमेश्वर (१शमुएल ४:४, २शमुएल ६:२)
११. यह्वे शब्दका नामहरू
१२. यह्वे इरे (उत्पत्ति २२:१४) अर्थ परमप्रभुले जुटाउनु हुन्छ ।
१३. यह्वे रफा (प्रस्थान १५:२६) अर्थ निको पार्नुहुने परमप्रभु
१४. यह्वे निस्सी (प्रस्थान १७:८–१५) अर्थ परमप्रभु मेरो झण्डा
१५. यह्वे शालोम (न्यायकर्ता १३) अर्थ शान्तिको परमप्रभु
१६. यह्वे राह् (रोहि) (भजनसंग्रह २३:१) अर्थ परमप्रभु मेरो गोठालो
१७. यह्वे सेदेक (यर्मिया २३:६) अर्थ परमप्रभु मेरो धार्मीकता
१८. यह्वे सम्माह् (इजिकिएल ४८:३५) अर्थ परमप्रभु त्यहाँ हुनुहुन्छ
१९. यह्वे शाबोथ (यहोशु ४:१४) अर्थ सेनाह?का परमप्रभु
२०. यहोवा–सेवाओथ (यशैया १७:१२–१४, २८:१९) अर्थ सिपाहीका परमेश्वर वा एकजना कप्तान
२१. यहोवे मक्कादलेश्चसेम (प्रस्थान ३१:१३) अर्थ हामीलाई शुद्ध पार्ने परमेश्वर हुनुहुन्छ ।
अन्य नामहरू व्यवस्था दिनुहुने, न्यायकर्ता, किल्ला, धरहरा, शरणस्थान, छुट्कारा दिनुहुने, गोठालो, पति आदी हुन् । अल्फा र ओमेगा अर्थ आदि र अन्त्य ।
